Kleszczowe zapalenie mózgu

Kleszcze są prawdziwą zmorą naszych pól i lasów. Ich ugryzienie może powodować groźne dla zdrowia zwierząt i ludzi choroby, takie jak borelioza czy kleszczowe zapalenie mózgowe. To ostatnie może powodować nawet niedowład ciała, stąd ważne jest, aby umieć rozpoznać wczesne objawy KZM i skutecznie je zwalczyć.

Co powoduje chorobę?

Kleszczowe zapalenie mózgu jest wywoływane przez flawirusy (wirusy z rodziny Flaviviridae), które atakują ośrodkowy układ nerwowy. Do zakażeniami i przeniesienia ich do ciała ludzkiego zazwyczaj dochodzi w wyniku ukąszenia przez kleszcza z rodziny Ixodes ricinus bądź, dużo rzadziej, drogą pokarmową. Bywa, że zaatakowana osoba nie jest w stanie określić, kiedy nastąpiło ukąszenie przez kleszcza, bowiem wraz ze śliną pasożyt wstrzykuje w skórę także znieczulający enzym. Kleszcze najczęściej bytują na głowie, w okolicach uszów i stawów oraz na rękach i nogach. Na ataki kleszczy jesteśmy narażeni od marca do listopada, ale najczęściej atakują one w maju i czerwcu oraz we wrześniu i październiku. Najczęściej na kleszczowe zapalenie mózgowe chorują osoby w wieku 15-50 lat.

Objawy choroby

Kleszczowe zapalenie mózgowe przebiega zazwyczaj w dwóch fazach:

I faza kleszczowego zapalenie mózgu:

• objawy po ok. 7-14 dniach od ukąszenia przez kleszcza,
• charakteryzuje się symptomami zbliżonymi do grypy – u chorego mogą wystąpić gorączka, bóle głowy i mięśni, wysypka, osłabienie organizmu,
• objawy chorobowe mogą utrzymywać się nawet do 7 dni.

II faza kleszczowego zapalenie mózgu:

• objawy po kilku dniach od zakończenia pierwszej fazy,
• charakteryzuje się nasilonymi objawami grypowymi (ból głowy, wysoka gorączka, bóle mięśni, nudności), a oprócz tego u chorego dochodzi często do utraty przytomności, występowania wymiotów i problemów związanych z układem nerwowym (niedowład, porażenia).

Diagnoza i leczenie

Najskuteczniejszym sposobem na zdiagnozowanie kleszczowego zapalenia mózgu jest poddanie się badaniom krwi na obecność przeciwciał wirusów. Ponadto można przebadać także płyn mózgowo-rdzeniowy. W obu tych przypadkach możliwe jest 100-procentowe rozpoznanie choroby.

Leczenie kleszczowego zapalenia mózgu trwa około 2-3 tygodni. Choremu podaje się leki, mające zwalczyć objawy KZM, nie wymyślono bowiem do tej pory żadnego medykamentu, powalającego zwalczyć flawirusy. Jeśli choroba wejdzie w II fazę (dzieje się tak w 30 % przypadków) należy zastosować hospitalizację chorego, którego rekonwalescencja może potrwać nawet do roku.

Najskuteczniejszą ochroną przed KZM wydają się być szczepienia. Szczepienie podstawowe składa się z trzech dawek, które trzeba przyjąć w czasie 15 miesięcy. Po trzecim szczepieniu należy co trzy lata przyjmować także szczepionki przypominające. Poza szczepieniami, warto zadbać także o odpowiednią ochronę przeciw kleszczom – wychodząc do lasu czy parku należy nosić odzież zakrywającą ciało. Można stosować także środki odstraszające i zabijające kleszcze, które trzeba rozpylić na ubranie.

Absolutnie nie można zignorować kleszczowego zapalenia mózgu. Nieleczone bądź leczone w niewłaściwy sposób może prowadzić nawet do śmierci! Przypadki zgonów są na szczęście sporadyczne, ale bywa, że KZM pociąga za sobą powikłania, takie jak niedowład mięśni, chroniczne bóle głowy, stany depresyjne czy zaburzenia psychiczne.